De spoelworm is een rondworm.
Het spoelworm-ei ontwikkelt zich via de verschillende larf-fases (L(larf)1, L2) tot een infectueuze larf (L3). Hij blijft in een dikke eiwitrand zitten waardoor de larf beschermd wordt en waardoor hij plakkerig is. Deze eiwitrand wordt opgelost door het maagzuur. De L3 gaat naar de lever, dan naar de longen en vervolgens naar de luchtpijp. Als het (meestal heel jonge) paard hoest wordt de larf doorgeslikt en vervoerd naar de dunne darm waar de larf volwassen wordt. Onderweg door lever/longen/luchtpijp richt de larf schade aan.
De vrouwtjeswormen leggen 200.000 eitjes per dag!
Omdat de spoelworm ei/larf in een dikke wand (schaal) zit is hij ongevoelig voor hitte, vorst en veel schoonmaakmiddelen. De spoelworm kan heel erg oud worden. Hij bevindt zich (als ei/larf) overal: op de wanden, vloeren, muren, plafond en op het paard. De spoelworm is de nachtmerrie van de opfokstallen. Hygiëne is dus heel erg belangrijk in de strijd tegen de spoelworm. Stallen schoonspuiten is verstandig!
Paarden bouwen leeftijdsimmuniteit op tegen de spoelworm; bij paarden ouder dan 3/4 jaar zien we meestal geen spoelwormen meer. Heeft een ouder paard wel spoelworm, dan is het meestal maar een lichte besmetting.
Spoelwormen overleven niet in een goede (heel warme) composthoop.
De volwassen spoelworm is 10 – 50 cm lang en zo dik als een pen. Spoelwormen zijn dus erg groot! Ze verstoppen de darm waardoor deze scheurt – een hele nare dood voor het paard.
Verschijnselen van een paard met spoelworm: hoesten, koliek, opgeblazen buik, doffe vacht, achterblijven in de groei, benauwdheid, lusteloos. En soms merk je niets aan het paard dat vol zit met spoelworm!
Behandelen: De spoelworm is resistent tegen ivermectine en moxidectine; wormbestrijdingsmiddelen met de werkzame stof fenbendazol werken het best en dit is een veilig middel voor jonge dieren. Pyrantel werkt ook, maar dit middel werkt op het zenuwstelsel van de spoelworm en heeft een verstijvend effect op de dode worm, waardoor de verstijfde spoelworm gaat lijken op een sate-prikker, wat natuurlijk erg slecht is voor de gevoelige darm van het paard – en het veroorzaakt verstoppingen! Bij een kleine besmetting zal pyrantel geen problemen geven. Pyrantel bestrijdt ook de veel voorkomende kleine bloedwormen, zodat het bij een lichte besmetting handig is om dit middel te gebruiken omdat je dan meerdere soorten wormen tegelijkertijd doodt.
Bij een zware besmetting is het beter om fenbendazol te gebruiken, want dit middel stopt de stofwisseling van de worm, waardoor de wormen ook snel sterven. De dode wormen blijven echter wel soepel! Er zijn dierenartsen die bij de ontworming parafine er bij geven zodat de wormen er makkelijker af komen. Sommige dierenartsen gaan onder-doseren (dus voor een lager gewicht dan het paard echt weegt) en geven het paard een aantal dagen later opnieuw een wormenkuur. Doel hiervan is dat niet alle wormen tegelijkertijd sterven waardoor er minder kans is op verstopping.
De meeste wormbestrijdingsmiddelen doden alleen de volwassen worm. Het mooiste is om de worm te doden voordat deze volwassen is en eitjes gaat leggen. De spoelworm is met 70 dagen volwassen. Bij veulens is het het beste om te ontwormen als het veulen 60 dagen oud is. Eerder niet, want dat heeft dus nog geen nut.